Jaren geleden was het onze overheid bekend dat er hele forse ingrepen nodig waren om het stikstofprobleem aan te pakken. Maar men schoof dat steeds voor zich uit en probeerde via zogenaamde geitenpaadjes steeds buiten de wet om ingrijpende maatregelen te voorkomen. Toen echter de rechter al die geitenpaadjes als onwettig terzijde heeft geschoven, zaten we pardoes midden in de stikstofcrisis en stonden boeren en overheid lijnrecht tegenover elkaar.
Zijn we binnen de CGK ook op zoek naar geitenpaadjes omdat we terugdeinzen voor ingrijpende maatregelen? Gemeenten die willens en wetens tegen de gezamenlijke besluiten in overgaan tot het bevestigen van vrouwen in het ambt dwingen de kerken namelijk tot een keuze.
Recent opperden zowel prof. Selderhuis als prof. Peels dat er wel een uitweg was. Selderhuis opperde op Cvandaag (20 februari 2023) de gedachte dat we maar eens moeten gaan nadenken over de vraag of ons presbyteriaal-synodaal kerkstelsel nog wel voldoet in deze tijd. Hij doet deze suggestie naar aanleiding van het besluit van de classis Zwolle om niet meer samen te komen voor gewone vergaderingen en nog slechts voor datgene samen te komen wat strikt noodzakelijk is. Men is met elkaar uitgepraat en met ziet geen mogelijkheid meer om tot elkaar te komen. De classis Zwolle vraagt nu de GS om een oplossing voor de onwerkbare situatie die in haar midden is ontstaan.
Het eerste geitenpaadje dat prof. Selderhuis aanwijst is dat we een afkoelingsperiode nodig hebben. Zou dat helpen? Tijdens de afgelopen synode is een (door hem geopperde) ‘pauze-knop’ door een voorstel unaniem omarmd en werden alle gemeenten dringend gevraagd geen nieuwe besluitvorming te doen met betrekking tot de vrouw in het ambt. Bijna een jaar verder weten we dat er alleen maar meer gemeenten eigen wegen zijn gegaan. De oproep tot een afkoelingsperiode is daarom in de praktijk een vooruitschuiven van de problemen.
Het tweede geitenpaadje dat hij aanraadt is om op de komende generale synode de vraag te stellen: Is het tijd voor een ander kerkmodel? Sluit het huidige model nog wel aan bij de wijze waarop we ons als CGK hebben ontwikkeld?
In onze kerken is verdedigd dat het presbyteriale-synodale het meest aansluit bij de Bijbelse gegevens over de kerkregering. Dat is ook door het rapport ‘kerk-zijn’ opnieuw betoogd. Nu uitspraken van de synode een deel van ons kerkverband niet welgevallig zijn en gemeenten een eigen weg kiezen die zonde genoemd wordt (rapport kerk-zijn, GS 2019-22), is het een vorm van wegkijken als we dan maar de discussie gaan starten over een ander stelsel. Wanneer de synode in 1998 en 2019-22 benadrukt heeft dat de kwestie vrouw en ambt een zaak van gezamenlijkheid is waarin de eenheid bewaard moet worden, zou deze vraag niet op moeten komen.
Een derde geitenpaadje wordt gewezen door prof. Peels in een interview in de Wekker (13 april 2023). Hij stelt: laat de regel blijven dat de ambten van predikant en ouderling voor de man zijn, maar vermaan en veroordeel gemeenten die daar anders over denken niet. Deze pluriformiteit is volgens hem de enige manier om elkaar vast te houden. Betekent dat in de praktijk dan ook dat deze vrouwelijke ambtsdragers gewoon deel kunnen nemen aan de meerdere vergaderingen? Zodra dat gebeurt, zal deze uitweg spoedig uitlopen op de volledige normalisering van vrouwen in de ambten. Peels pleit dus met zijn uitweg voor het tegendeel van wat onze kerken op verschillende synode hebben uitgesproken en wijst de omgekeerde weg van het rapport kerk-zijn. Daarin is gewaarschuwd voor ‘tolereren’ omdat dit als spoedig overgaat in ‘legitimeren’. Daarom wees het rapport op de enige oplossing die voor de hand ligt: de kerken keren weer terug naar de gezamenlijkheid van de kerkelijke besluiten.
Deze drie sluipwegen gaan voorbij aan het feit dat de wegen die nu bewandeld worden om vrouwen in de ambten te bevestigen zonde zijn en om bekering vragen (rapport kerk-zijn en GS 2019-22). Daar ligt de weg terug om elkaar geestelijk weer te vinden op het fundament van de Schrift. De diepste vragen en vervreemding liggen op het niveau van Schriftverstaan en Schriftgezag. Wie vooraf eigen wegen wil gaan (zoals gemeenten doen) of na zonde de wet wil verzetten (zoals Selderhuis en Peels opperen), helpt de kerken alleen maar verder heen. Laten ambtsdragers en kerkenraden hun kerkelijke ja-woord op Schrift, belijdenis en kerkorde gestand doen en geen eigenmachtige en zondige wegen bewandelen. Want zonde trekt scheuren waar alleen bekering ons antwoord op kan zijn.
